Chociaż układ odpornościowy dziecka powstaje już w życiu płodowym, rozwija się w pełni nawet do 12. roku życia. Właśnie dlatego dzieci mają zmniejszoną ochronę i częściej towarzyszy im gorsze samopoczucie. W tym czasie warto dodatkowo wspierać odporność organizmu pociechy, aby cieszyło się beztroskim dzieciństwem.
Czym jest układ odpornościowy?
Układ odpornościowy człowieka to zespół reakcji obronnych, który stanowi naturalną ochronę organizmu. Działanie obronne zapewniają poszczególne narządy, tkanki, komórki i substancje chemiczne. Dla prawidłowej odporności szczególne znaczenie mają krwinki białe, szpik kostny oraz węzły chłonne. Układ odpornościowy obejmuje także funkcje barierowe, które pełnią błony śluzowe.
Układ odpornościowy u noworodka
Pierwsze elementy układu odpornościowego powstają w okresie płodowym, jednak zaczyna on podejmować swoje funkcje dopiero po narodzeniu. Mimo wczesnego kształtowania się maluch przychodzi na świat z niedojrzałym układem odpornościowym. Wykształca się jedynie odporność nieswoista, czyli tzw. wrodzona. Kolejne funkcje obronne układu odpornościowego kształtują się w miarę rozwoju całego organizmu. Proces ten jest złożony i długotrwały. W czasie dzieciństwa kształtuje się odporność swoista, czyli nabyta. Z uwagi na niedojrzały układ odpornościowy w pierwszych tygodniach życia dziecka szczególnie należy dbać o higienę i w miarę możliwości ograniczać jego kontakt z otoczeniem.
Karmienie piersią a wspieranie odporności dziecka
Dzieci przychodzą na świat z własnymi białkami IgM, jednak nie są one wystarczające, aby w pełni chronić noworodka. Ochronę organizmu wspierają immunoglobuliny IgG, które są dostarczane niemowlakom wraz z mlekiem matki. To bardzo ważne białka, które biorą udział w odpowiedzi wtórnej organizmu. Zapewniają maluchom tymczasową odporność. Od 6. miesiąca życia następuje stopniowe hamowanie pozyskiwania immunoglobulin od matki. Z kolei zwiększanie zdolności do ich produkcji przez układ odpornościowy dziecka następuje mniej więcej w wieku 12-18 miesięcy. Z tego względu mowa o tzw. luce odpornościowej, która dotyczy dzieci pomiędzy 6. a 12. miesiącem życia.
Wspieranie odporności w wieku przedszkolnym
Zanim maluch pójdzie do żłobka lub przedszkola sporo rodziców próbuje chronić swoje dziecko, izolując je od świata. Jednak może mieć to skutek odwrotny od zamierzonego – gdyż układ immunologiczny kształtuje tzw. pamięć immunologiczną tylko dzięki eksploracji i poznawaniu świata. Pamięć immunologiczna jest bardzo ważną częścią układu odpornościowego, dzięki której dziecko będzie bardziej odporne. To właśnie dzięki niej maluch będzie chodził do żłobka i przedszkola bez większych przerw. Sposoby na wspieranie odporności dziecka
Jako rodzice dbamy o wszystkie potrzeby naszego dziecka, możemy także zadbać o jego układ odpornościowy, aby działał sprawniej. Na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego ma wpływ szereg różnych czynników, a przede wszystkim:
- Pełnowartościowa dieta – mleko matki dostarcza dziecku wszelkich niezbędnych składników odżywczych do 6. miesiąca życia. Następnie zaleca się kontynuację karmienia piersią z jednoczesnym, stopniowym rozszerzaniem diety do ukończenia przez dziecko 2. roku życia. Jadłospis dziecka, które nie pije już mleka matki, powinien uwzględniać świeże warzywa i owoce, produkty pełnoziarniste, tłuszcze roślinne, nabiał, chude mięso i ryby.
- Nocny odpoczynek i regeneracja – sen ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Najwięcej śpią niemowlęta, przesypiając 11-14 godzin w ciągu doby, jednak nawet kilkulatki powinny spać w nocy minimum 10. godzin.
- Aktywność fizyczna – codzienny ruch dotlenia organizm, zapewniając efektywniejsze funkcjonowanie wszystkich układów oraz narządów. W rezultacie przyczynia się do sprawniejszego działania układu odpornościowego.
- Hartowanie organizmu – spacery na świeżym powietrzu o różnych porach roku są ważne dla prawidłowego rozwoju systemu immunologicznego niemowlaka.
Wspieranie odporności a suplementacja
Jak dobrze wiadomo na układ odpornościowy wpływają składniki odżywcze, które dostarczamy wraz z dietą. Należy pamiętać, że aby zachować prawidłowe funkcjonowanie narządów i układów powinno się spożywać zróżnicowane posiłki, bogate w witaminy i minerały. Jednak zdarza się, że dziecko niechętnie zjada owoce czy warzywa lub jego dieta jest uboższa w niektóre składniki. W takich sytuacjach specjalista może zalecić dodatkową suplementację, na przykład witamin czy minerałów. Na działanie układu odpornościowego mają wpływ między innymi:
- Witamina C – ma właściwości antyoksydacyjne, wspiera prawidłowy metabolizm energetyczny, a co najważniejsze wspomaga prawidłowe działanie układu odpornościowego.
- Nienasycone kwasy tłuszczowe – wspierają nie tylko układ immunologiczny, ale także pracę serca i układ krwionośny.
- Witamina D3 – ze względu na położenie geograficzne Polski częste zjawisko stanowi jej niedostateczna ilość, także u dzieci. Warto suplementować witaminę D3 w okresie jesienno-zimowym: od października do marca. Nie ma jednak przeciwwskazań, by zażywać witaminę D3 przez cały rok. Ma ona szeroki wpływ na zdrowie, także na odporność.
- Probiotyki – niektóre szczepy bakterii przyczyniają się do lepszego funkcjonowania układu odpornościowego. Dobry przykład stanowi szczep Streptococcus salivarius K12 w formule Bactoblis® zastosowanej w suplemencie diety ENTitis.
Należy mieć na uwadze, że suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety. Dla prawidłowego zdrowia kluczowe znaczenie ma zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia.
Przeczytaj także: Jak skutecznie wspierać odporność swoją i dziecka?
